چهارشنبه‌سوری: جشن آتش و مسئولیت‌پذیری در قبال حیوانات
چهارشنبه‌سوری، جشنی باستانی و پررنگ در فرهنگ ایرانی، با وجود شور و نشاط، چالش‌هایی برای حیوانات خانگی و بی‌سرپرست به همراه دارد که نیازمند توجه و مسئولیت‌پذیری ماست.
چهارشنبه‌سوری یکی از جشن‌های باستانی ایران است که با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن برگزار می‌شود. این جشن، اگرچه برای انسان‌ها شادی‌آور است، اما برای حیوانات خانگی و بی‌سرپرست می‌تواند استرس‌زا و خطرناک باشد. صدای بلند ترقه‌ها و آتش‌بازی‌ها باعث ترس و اضطراب حیوانات می‌شود و حتی ممکن است به آن‌ها آسیب برساند. در این مقاله، به بررسی تأثیرات منفی چهارشنبه‌سوری بر حیوانات و راه‌های کاهش این تأثیرات می‌پردازیم.
مقدمه:
چهارشنبه‌سوری، جشنی کهن و نمادی از پایان زمستان و استقبال از بهار، هر ساله در آخرین سه‌شنبه شب سال برگزار می‌شود. این جشن با روشن کردن آتش، پریدن از روی آن و استفاده از ترقه و فشفشه همراه است. اما در کنار شادی و نشاطی که برای انسان‌ها به ارمغان می‌آورد، چهارشنبه‌سوری می‌تواند برای حیوانات خانگی و بی‌سرپرست استرس‌زا و حتی خطرناک باشد.
نحوه برگزاری چهارشنبه‌سوری:
چهارشنبه‌سوری معمولاً با جمع‌آوری هیزم و روشن کردن آتش در محله‌ها و کوچه‌ها آغاز می‌شود. مردم از روی آتش می‌پرند و با خواندن شعر «زردی من از تو، سرخی تو از من» آرزوی سلامتی و شادی می‌کنند. علاوه بر آتش، استفاده از ترقه، فشفشه و مواد محترقه نیز بخشی از این جشن است.
سنت‌های درست و غلط:
- سنت‌های درست:
- روشن کردن آتش به‌صورت کنترل‌شده و در مکان‌های امن.
- مشارکت در جشن به‌گونه‌ای که به دیگران و محیط زیست آسیب نرسد.
- رعایت حقوق حیوانات و کاهش استرس آن‌ها.
- سنت‌های غلط:
- استفاده بی‌رویه از ترقه و مواد محترقه خطرناک.
- ایجاد سر و صدای زیاد که باعث ترس حیوانات می‌شود.
- بی‌توجهی به ایمنی و خطرات آتش‌سوزی.
تأثیر چهارشنبه‌سوری بر حیوانات:
- حیوانات بی‌سرپرست:
حیوانات بی‌سرپرست در شهرها به دلیل سر و صدای ناگهانی و نورهای شدید دچار ترس و اضطراب می‌شوند. این استرس می‌تواند باعث فرار آن‌ها به مکان‌های ناامن یا حتی تصادف با وسایل نقلیه شود. - حیوانات خانگی:
حیوانات خانگی مانند سگ‌ها و گربه‌ها به دلیل شنوایی قوی، بیشتر تحت تأثیر صدای ترقه‌ها قرار می‌گیرند. این ترس می‌تواند باعث رفتارهای غیرعادی مانند لرزش، فرار یا حتی حمله به دیگران شود. - پرندگان خانگی:
پرندگان به دلیل سیستم تنفسی حساس، بیشتر در معرض خطر دود و مواد شیمیایی ناشی از ترقه‌ها هستند. همچنین، سر و صدای زیاد می‌تواند باعث استرس و حتی مرگ آن‌ها شود.
راه‌های کاهش تأثیرات منفی:
- کاهش استفاده از ترقه و مواد محترقه:
با محدود کردن استفاده از ترقه‌ها و مواد محترقه، می‌توانیم استرس حیوانات را کاهش دهیم. - ایجاد محیط امن برای حیوانات خانگی:
- حیوانات خانگی را در اتاقی آرام و دور از سر و صدا قرار دهید.
- پنجره‌ها را ببندید و از پرده‌های ضخیم استفاده کنید تا نور و صدای ترقه‌ها کمتر وارد شود.
- برای کاهش استرس، می‌توانید از موسیقی ملایم یا نویز سفید استفاده کنید.
- حمایت از حیوانات بی‌سرپرست:
- در صورت امکان، حیوانات بی‌سرپرست را به مکان‌های امن منتقل کنید.
- به سازمان‌های حمایت از حیوانات کمک کنید تا در این شب به حیوانات بی‌سرپرست رسیدگی کنند.
- آگاهی‌رسانی:
با دوستان و خانواده‌تان در مورد تأثیرات منفی چهارشنبه‌سوری بر حیوانات صحبت کنید و آن‌ها را به رعایت حقوق حیوانات تشویق کنید.
نتیجه:
چهارشنبه‌سوری جشنی زیبا و نمادین است، اما ما به عنوان انسان‌های مسئول، باید به تأثیرات منفی آن بر حیوانات توجه کنیم. با رعایت نکات ایمنی و کاهش استفاده از مواد محترقه، می‌توانیم هم از این جشن لذت ببریم و هم از حیوانات محافظت کنیم.
